Transport żywności to jedno z największych wyzwań logistycznych z racji tego, że od odpowiednio zorganizowanego przewozu produktów zależy zdrowie konsumentów. Transport tego typu towarów musi obywać się szybko i z uwzględnieniem wielu wymagań legislacyjnych dotyczących jego jakości. Jakim wyzwaniom muszą stawiać czoła firmy zajmujące się transportem produktów żywnościowych?
Przewóz artykułów spożywczych – Różnorodność na talerzu i w transporcie
Transport żywności jest prawdziwym wyzwaniem. Przede wszystkim dlatego, że obejmuje bardzo zróżnicowane produkty – świeże, suche, mrożone, zapakowane, roślinne, zwierzęce, ciekłe, sypkie itd. Każdy z nich musi być przewożony w innych warunkach, co z kolei rodzi konieczność zastosowania specjalistycznego sprzętu oraz rozwiązań, które zapewnią bezpieczny transport oraz sprawny załadunek i rozładunek. Mowa tu, chociażby o zaprojektowanych według określonych wymogów, wykonanych z plastiku lub drewna paletach i skrzyniach.
Transport żywności – Czas na świeżość i smak
Kolejną ważną kwestią, która dotyczy transportu żywności, jest czas. Większość tego rodzaju produktów ma krótki termin przydatności, chcąc więc zachować ich walory, trzeba maksymalnie skrócić czas transportu. Przewóz artykułów spożywczych powinien opierać się na rozwiązaniach minimalizujących ryzyko opóźnień. Nawet niewielki błąd może bowiem skutkować obniżeniem wartości, a nawet utratą przewożonego ładunku. Z tego powodu do transportu żywności najlepiej sprawdza się transport drogowy. Przede wszystkim dlatego, że jest elastyczny, funkcjonalny i łatwy w organizacji. Przy odpowiednim planowaniu umożliwia dostosowanie tras i flory w sposób, który pozwala na optymalne wykorzystanie zasobów. Jeśli chodzi o transport żywności, takich perspektyw nie daje droga powietrzna (szybsza, jednak dużo bardziej wymagająca pod względem logistycznym) lub morska (niezwykle czasochłonna).
To, że transport artykułów spożywczych drogą lądową jest niezwykle popularny, potwierdzają konkretne dane. Zgodnie z nimi każdego roku ciężarówki przewożą blisko 162 mln ton tego rodzaju produktów, a na terenie Polski zarejestrowanych jest blisko 60 tys. pojazdów chłodniczych, izotermicznych i lodowni (2012 rok). Według informacji podanych przez Główny Urząd Statystyczny, w 2013 roku transport produktów spożywczych, wyrobów tytoniowych i napojów stanowił około 10% transportu realizowanego przez polskie firmy transportowe. Co ciekawe, w zestawieniu z danymi z 2012 roku, w ciągu roku w danej grupie artykułów przewozy zwiększyły się o 26,2%.
Transport wybornej jakości – warunki i rozporządzenia
Artykuły spożywcze zaliczają się do produktów, które wymagają odpowiedniej organizacji procesu technologicznego, co wiąże się z realizacją transportu w specjalnych warunkach, tj. wilgotności oraz temperaturze. Dlaczego ma to takie znacznie? Monitorowanie temperatury, w jakiej odbywa się przewóz artykułów spożywczych, ma zasadniczy wpływ na zachowanie przez nie świeżości oraz zdatności do konsumpcji.
Właśnie z tego powodu w niektórych krajach należących do Unii Europejskiej (zwłaszcza Niemczech, Francji i Holandii) obowiązuje wymóg używana specjalnych urządzeń do rejestrowania i monitorowania temperatury przewożonego ładunku – zmrożonego lub schłodzonego. Doskonałym przykładem takich urządzeń są termografy, służące do kontroli pracy agregatów montowanych w mroźniach oraz chłodniach. W Polsce konieczność posiadania w pojeździe tego rodzaju rozwiązań dotyczy przewoźników realizujących zlecenia dla dużych sieci handlowych oraz wybranych producentów artykułów żywnościowych.
Dokumentem określającym warunki transportu towarów spożywczych w Polsce jest umowa ATP. Zawiera ona maksymalne dopuszczalne temperatury podczas przewozu artykułów żywnościowych mrożonych i schłodzonych, klasyfikacje pojazdów przeznaczonych do transportu żywności, jak również metody znakowania oraz badań tych pojazdów. Warunki, w jakich powinien odbywać się transport artykułów spożywczych, określają ponadto przepisy Unii Europejskiej. W zakresie przewozu artykułów pochodzenia zwierzęcego największe znaczenie ma Rozporządzenie WE 853/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku, które ustanawia szczegółowe przepisy higieny transportu. Wymagają one, żeby podczas przewozu świeżego czerwonego mięsa utrzymywać temperaturą nie większą niż +6⁰C, a białego mięsa nie większa niż +4⁰C.
Jakość transportu żywności – kto ponosi odpowiedzialność?
Warto tutaj zaznaczyć, że w przypadku uszkodzenia produktów lub spadku ich jakości, spowodowanego utrzymaniem nieodpowiedniej temperatury w chłodni, pełna odpowiedzialność spoczywa na przewoźniku. Reguluje to Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR).
Przewóz artykułów spożywczych – transport własny, czy zewnętrzny?
Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie. Chociaż trzeba przyznać, że w związku z obostrzeniami związanym z transportem żywności, wielu producentów woli skorzystać z własnej floty. Dlaczego?
-
- Gwarancja, że transport artykułów spożywczych zostanie zrealizowany na czas i w optymalnych warunkach – producent samodzielnie dogląda pojazdów i zyskuje pewność, że spełniają obowiązujące normy.
- Dbałość o renomę swojego biznesu – wielu konsumentów wychodzi z założenia, że to producent jest odpowiedzialny z przebieg procesu technologicznego, w tym także za transport, a każde niedopatrzenie i błąd w tym zakresie może skutkować utratą klientów.
Mimo to coraz więcej przedsiębiorców decyduje się zlecić transport (w części lub w całości) podmiotom zewnętrznym. Jakie zalety ma to rozwiązanie?
-
-
- Sprawny przewóz na długich dystansach – przewoźnicy poza samym transportem oferują także dodatkowe usługi: załadunek, wyładunek czy magazynowanie, dostosowane do specyfiki produktów spożywczych.
- Budowanie łańcuchów dostaw – za sprawą powiązań, jakie ma przewoźnik, firma spożywcza może wejść w rolę uczestnika łańcucha dostaw.
- Producent nie musi martwić się o przewóz towarów – jego czas zostaje zoptymalizowany.
-
Smaczne statystyki na temat wymiany z zagranicą
Warto mieć świadomość, że Polska uchodzi za jeden z najważniejszych rynków w całej Unii Europejskiej, jeśli chodzi o produkcję żywności. Wystarczy spojrzeć na osiem miesięcy w 2014 roku, podczas których polski eksport towarów rolno-spożywczych osiągnął poziom 11,2 mld euro (import wynosił wówczas 9,1 mld). Najważniejszymi importerami naszych towarów rolno-spożywczych byli wtedy: Niemcy (aż 22% wysyłanych towarów wolno-spożywczych, takich jak wyroby cukiernicze, drobiarskie, mleczarskie, soki zagęszczone), Wielka Brytania (wyroby cukiernicze, czekoladowe, soki i drób) i Rosja.
