Kabotaże to często wykonywany przez polskich przewoźników rodzaj transportu. Operacje przewozowe tego typu podlegają licznym regulacjom. Mowa tu nie tylko o przepisach unijnych, lecz także krajowym ustawach dotyczących transportu, podatków, a niekiedy także zakresu ochrony ubezpieczeniowej. Sprawdź, czym jest przewóz kabotażowy i jak legalnie go wykonać.
Co to jest kabotaż?
Kabotaże nazywane są także przewozami kabotażowymi. Proces ten oznacza wykonywanie odpłatnych operacji transportowych na terenie kraju, w którym pojazd ciężarowy nie jest zarejestrowany. Dotyczy to także podmiotu, na który zarejestrowany jest pojazd, czyli np. firmy leasingowej. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 2020/1055 szczegółowo reguluje kabotaż. Definicja ponadto wskazuje, że przewozy kabotażowe dotyczą tylko krajów Unii Europejskiej oraz EFTA. Obecnie do tego ostatniego stowarzyszenia państw należą Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Dostęp do ładunków kabotażowych zapewnia przewoźnikom giełda transportowa, na którą każdego dnia trafiają tysiące wolnych frachtów.
Kiedy jest kabotaż?
Co to jest przewóz kabotażowy w praktyce? Polski samochód ciężarowy realizujący przewóz międzynarodowy np. na odcinku Polska-Niemcy po dokonaniu rozładunku towaru może wykonać przewozy rozpoczynające i kończące się na terenie naszych zachodnich sąsiadów. Przepisy dotyczą wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej oraz EFTA i w każdym z nich może zostać wykonany kabotaż. Przykład nie musi więc dotyczyć jedynie Niemiec, lecz także Francji, Włoch, Hiszpanii, czy każdego innego Państwa członkowskiego.
Co istotne, jeśli samochód realizuje kilka dostaw na terenie kraju przyjmującego, to przewóz kabotażowy może rozpocząć się dopiero po ostatnim rozładunku. Przepisy obowiązują podczas transportu każdego rodzaju towarów. Należy więc o tym pamiętać podczas przewozów kabotażowych nie tylko towarów neutralnych, lecz także np. realizując przewóz towarów niebezpiecznych.
Ile kabotaży można zrobić?
Skoro wyjaśniliśmy już, co to jest kabotaż, czas sprawdzić jaką ilość operacji transportowych tego typu może wykonać przewoźnik zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami. Według postanowień Pakietu Mobilności, który zaczął obowiązywać od 21 lutego 2022 r., przewoźnik może legalnie wykonać trzy kabotaże. Po zakończeniu trzeciego transportu samochód musi opuścić teren kraju, w którym wykonane zostały przewozy kabotażowe.
Pakiet mobilności odbił się szerokim echem w branży TSL, m.in. dlatego, że znowelizowane przepisy w znacznym stopniu utrudniły przewozy kabotażowe. Do dziś mówi się, że zmiany dotyczące kabotaży mają na celu ograniczenie dostępu zagranicznych przewoźników np. z Polski do rynku transportowego w krajach takich jak Niemcy, Francja, czy Włochy.
Jako przykład niekorzystnych zmian wielu przewoźników ze środkowej Europy przytacza tzw. okres cooling off. Przepisy nakazują firmie transportowej odczekanie czterech dni przed wykonywaniem ponownych przewozów kabotażowych na terenie kraju, z którego wyjechało auto. Nie ma tu znaczenia czy auto wcześniej wykonało tam wcześniej jeden, dwa czy trzy kabotaże.
Cooling off budzi kontrowersje, m.in. dlatego, że liczony jest od pełnych dni kalendarzowych. Oznacza to, że jeśli auto opuściło kraj, na którego terenie realizowane były kabotaże w poniedziałek, to okres liczony jest dopiero od godz. 00:00 we wtorek, a kończy się o godz. 23:59 w piątek. W związku z tym kolejny przewóz kabotażowy może zostać wykonany dopiero od godz. 00:00 w sobotę. Jeszcze dłużej okres cooling off może trwać, gdy na jeden lub więcej dni przypada dzień wolny od pracy bądź święto. Wtedy stosowana jest zasada, według której okres pomiędzy kabotażami musi trwać co najmniej dwa dni robocze.
Jak długo może trwać kabotaż?
Zasady kabotażu określają dopuszczalny czas, w jakim muszą zostać wykonane wszystkie operacje transportowe na terenie wybranego kraju. Przewoźnik musi w maksymalnie w ciągu siedmiu dni kalendarzowych zakończyć kabotaż. Co to oznacza w praktyce? Jeśli samochód zakończy przewóz przychodzący w poniedziałek to 7-dniowy okres rozpoczyna swój bieg od godziny 00:00 we wtorek. Jego czas trwania kończy się natomiast o godzinie 23:59 w kolejny poniedziałek. Niezależnie od tego, czy przewoźnik wykonuje kabotaż Francja, Niemcy czy w dowolny kraju UE lub EFTA to wszędzie obowiązują takie same zasady. W odróżnieniu od wspomnianego okresu cooling off nie ma tu rozróżnienia na dni robocze, wolne od pracy i święta.
Jakie dokumenty do kabotażu?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072 z dnia 21 października 2009 r. wskazuje, że zasady kabotażu muszą odpowiadać przepisom państwa członkowskiego m.in. w zakresie:
✅ zawierania umów przewozu,
✅ wymiarów i masy samochodów ciężarowych,
✅ czasu pracy kierowców,
✅ podatku VAT.
Znajomość przepisów transportowych państwa, w którym wykonywany jest przewóz kabotażowy, jest kluczowa. Do podstawowych norm należą m.in. posiadanie licencji transportowej i listów przewozowych CMR dotyczących przewozu międzynarodowego oraz kabotażowego. Z kolei np. realizując kabotaż w Niemczech wymagana jest specjalna polisa OCP, zgodna z lokalnymi przepisami w zakresie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika. Przed rozpoczęciem przewozu krajowego na terenie naszych zachodnich sąsiadów należy więc wykupić odpowiednie ubezpieczenie kabotażu. Warto wziąć to pod uwagę, zanim dokonana zostanie wycena transportu.
