W kolejnym artykule poświęconym klauzulom w zleceniach transportowych przeanalizujemy zapisy o karach z tytułu niedostarczenia lub niedostarczenia w terminie dokumentów związanych z realizacją zlecenia. Czy są zgodne z prawem? Jak sobie z tym radzić w praktyce? Odpowiedzi znajdziecie w poniższym tekście.
Klauzule zakładające kary umowne przy braku lub nieterminowym dostarczeniu dokumentów związanych z realizacją zlecenia transportowego od dawna budzą kontrowersje. Na grupach zrzeszających pracowników branży TSL przeczytać możemy sprzeczne opinie: Jest to zapis w warunkach umowy niezgodny z prawem więc nie ma zastosowania albo Niestety jeśli taki zapis w zleceniu a ty to podpisałeś to nic z tym nie zrobisz. Jakie są fakty?
KARA ZA BRAK DOKUMENTÓW: CO NA TO PRZEPISY?
Klauzule o karach pieniężnych lub wydłużeniu płatności frachtu z uwagi na niedostarczenie lub nieterminowe dostarczenie dokumentów to jeden z tych zapisów, który bardzo często znajdziemy w umowach transportowych.
– Umowa przewozu w uproszczeniu polega na tym, że przewoźnik realizuje transport towaru a nadawca jest zobowiązany zapłacić mu za tę usługę ustalone wynagrodzenie. Uzależnienie zapłaty przewoźnego od dostarczenia kompletnych dokumentów przewozowych jest nadużyciem, gdyż istotą umowy jest realizacja usługi a nie wydanie dokumentów. Inaczej będzie oceniany brak samego CMR a odrębnie niedostarczenie wymienionych w nim dokumentów. Zarówno prawo przewozowe jak i Konwencji CMR przewidują odpowiedzialność za brak dokumentów, ale wymienionych w liście przewozowym, nie zaś samego dokumentu CMR – komentuje r.pr. Anna Widuch-Koła.
🟠 Art. 774 K.C.: przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.
🟠 Art. 71. Prawa przewozowego: Przewoźnik odpowiada za szkodę wynikłą z utraty, niewykorzystania lub nienależytego wykorzystania dokumentów wymienionych w liście przewozowym i do tego listu dołączonych albo złożonych u przewoźnika, chyba że nie ponosi winy.
🟠 Art. 11 ust. 3 Konwencji CMR: 3. Przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru.
Podsumowując, należy rozróżnić sytuacje, w których klauzula zastrzega karę umowną na wypadek braku lub nieterminowego dostarczenia, ponieważ w tym wypadku jest ona zgodna z prawem, ale często jest błędnie zredagowana. Istnieje już wypracowana linia orzecznicza, zgodnie z którą ta kara powinna być adekwatna do stopnia wykonania zlecenia. Ponieważ istotą umowy przewozu (zlecenia transportowego) jest przewiezienie towaru to, o ile zostanie ono zrealizowane bez zastrzeżeń, kara za sam brak dokumentów (zwłaszcza tych mniej istotnych) w wysokości 100% frachtu jest rażąco wygórowana, a rozsądną wysokością kary będzie do 25% frachtu. Inaczej należy oceniać klauzule uzależniające zapłatę od “dostarczenia kompletu oryginalnych dokumentów” (skutkujące brakiem rozpoczęcia biegu lub znacznym wydłużeniem terminu płatności), ponieważ te często są uznawane za sprzeczne z prawem.
A CO JEŚLI JUŻ ZGODZILIŚMY SIĘ NA TAKI ZAPIS?
Co jednak w sytuacji, gdy klauzula o karze umownej znalazła się w umowie, na którą się zgodziliśmy i zleceniodawca zamierza ją teraz egzekwować? Czy można się od takiej kary odwołać?
Zawsze można próbować dogadać się ze zleceniodawcą. Warto przy tym powołać się na liczne przykłady wyroków sądu, w których klauzule uznano za nieważne, np. wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach w 2019 r. czy wyrok Sądu Rejonowego w Kaliszu w 2017 r. Jeśli negocjacje nie pójdą pomyślnie a przykłady postępowań nie przemówią drugiej stronie do wyobraźni, nie pozostaje nam nic innego jak wyruszyć na ścieżkę sądową. Na szczęście wyroki sądów udowadniają, że warto walczyć o swoje racje, bo praktyka orzecznicza jest po naszej stronie.
CZY NA KLAUZULĘ W ZLECENIU MOŻNA SIĘ NIE ZGODZIĆ?
Tak, na etapie negocjowania zlecenia można wskazać, na który zapis czy zapisy się nie zgadzamy. Internauci opisują to w prosty sposób: Wykreślam szybko co mi sie nie podoba i wysyłam. Jak pasuje to jedziemy, jak nie to nie zawracam sobie dalej głowy.
– Przyjmując zlecenie można w prosty sposób zastrzec te zapisy, które nam nie odpowiadają, np. odpisując „Akceptuję zlecenie z zastrzeżeniem pkt. …” – wyjaśnia r.pr. Anna Widuch-Koła.
POGADAJMY O BEZPIECZEŃSTWIE. ZAPRASZAMY NA SPOTKANIE NA TEMAT KLAUZUL
Klauzule w zleceniach transportowych, a konkretniej te klauzule, które są sprzeczne z naszym regulaminem Platformy, będą tematem bezpłatnego spotkania online pod koniec września. Zapraszamy Was do rejestracji już teraz 👉 link do rejestracji.
🟠 poniedziałek 26 września godz. 12:00
🟠 temat: Zakazane klauzule: zapisy niezgodne z regulaminem Trans.eu – które, dlaczego i co z tego wynika
🟠 link do rejestracji: kliknij tutaj
Więcej artykułów poruszających kwestie bezpieczeństwa na Platformie Trans.eu znajdziesz tu.
