Co było największym wyzwaniem 2022 roku? Czego spodziewać się w ciągu najbliższego półrocza? Czy sytuację na rynku kierowców mogą uratować pracownicy z państw Dalekiego Wschodu? Gdzie szukać rozwiązań i pomocy? Przedstawiamy najważniejsze wnioski z raportu Rynek Transportowy w Polsce i Europie.
Co przyniósł rok 2022?
2022 rok przyniósł polskiemu transportowi drogowemu znaczący wzrost kosztów. Istotny wpływ miały na to czynniki regulacyjne, polityczne, jak i rynkowe. Wśród czynników regulacyjnych trzeba wymienić: zrewidowaną dyrektywę o pracownikach delegowanych, Pakiet mobilności, przepisy Nowego Polskiego Ładu oraz przede wszystkim zmienione przepisy określające formę wykonywania pracy kierowców i wynikające z tej formy zasady ustalania podstawy naliczania wysokości składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczek na podatek dochodowy kierowców. Wśród czynników natury politycznej pierwsze miejsce zajmuje rosyjska wojskowa agresja na Ukrainę. Działania militarne i gospodarcze podejmowane w ramach tego konfliktu spowodowały ograniczenie podaży nośników energii i wzrost ich cen. Odczuli to przewoźnicy płacąc coraz wyższe ceny za niezbędne do pracy przewozowej paliwo. Najbardziej drastyczna podwyżka dotyczy LNG, którego ceny wzrosły aż 10-krotnie.
Perspektywy na kolejne półrocze
Przewidywania i prognozy na pierwsze 6 miesięcy 2023 roku, oparte przede wszystkim na wskaźnikach koniunktury gospodarczej w państwach UE mających bezpośredni wpływ na rynek transportowy, niestety nie napawają optymizmem. Spadek produkcji to mniejsze zapotrzebowanie na transport. Równolegle przewidywany jest wzrost kosztów wynikający z embargo na ropę i rafinowane produkty ropopochodne pochodzące z Rosji, czy zmian w Kodeksie Pracy. Branża będzie musiała też dalej mierzyć się z brakiem kierowców, których poszukuje się już państwach azjatyckich takich jak Kazachstan, Indonezja, Indie czy Filipiny.
Najważniejsze wnioski z raportu
✅ W przewozach wewnątrzkrajowych, oraz na trasach do Niemiec, Francji i Niderlandów, przedświąteczny (listopad/grudzień) popyt na transport był historycznie niski. Utrzymywał się na poziomie zbliżonym do stycznia 2022, czyli najsłabszego pod kątem popytu miesiąca roku.
✅ Oprócz spadku zapotrzebowania na usługi transportowe, pierwsze dwa kwartały 2023 mogą przynieść również dalszy wzrost cen diesla (choć prawdopodobny spadek cen LNG), zmiany w Kodeksie Pracy, czy postępujący problem z brakiem kierowców.
✅ Sposobem na przetrwanie najbliższych, trudnych miesięcy powinny być:
👉 dywersyfikacja źródeł frachtów (giełda publiczna, ładunki od spedytora, bezpośrednie zlecenia od załadowcy) oraz pojazdów (różne rodzaje naczep, pozwalające świadczyć transport w wielu branżach);
👉 konsolidacja rynku, bliższa współpraca małych firm przewozowych;
👉 digitalizacja – korzystanie z narzędzi ułatwiających pozyskiwanie zleceń oraz ograniczanie pustych przejazdów i lepsze korzystanie z przestrzeni ładunkowej
👉 poprawa relacji na linii przewoźnik-spedytor
👉 kompleksowość usług.
✅ Cały rynek unijny, przede wszystkim niemiecki, boryka się ze spadkiem produkcji. Państwa bałkańskie ponoszą dodatkowo konsekwencje zachwianych łańcuchów dostaw z Azji. Wielka Brytania wprowadza zmiany przepisów celnych oraz ogranicza uprawnienia przewoźników z państw UE. Hiszpania mierzy się z licznymi zmianami legislacyjnymi w obszarze transportu. We Włoszech prognozowany jest wzrost popytu krajowego kosztem zagranicznego co może mieć bezpośrednie przełożenie na transport w tym kierunku. We Francji przewidywane są duże inwestycje w transport towarowy w zakresie dekarbonizacji i transformacji cyfrowej. Ze względu na wojnę na Ukrainie w Europie wytyczane są nowe szlaki logistyczne, których ważnymi punktami są porty w Świnoujściu czy Gdańsku.
✅ Z badania Trans.eu przeprowadzonego na potrzeby raportu wynika, że konsekwencje obecnej sytuacji rynkowej odczuło 98% ankietowanych. 73,7% firm transportowych planuje podnieść lub już podniosło ceny za swoje usługi. Nie wszyscy deklarują jednak oszczędności w najbliższych miesiącach. Ponad jedna trzecia respondentów (31,1%) szykuje inwestycje – przede wszystkim zakup pojazdów czy zatrudnienie nowych pracowników. Przeważa jednak ostrożne podejście do prowadzenia biznesu, które zakłada sprzedaż części pojazdów (34,5%), czy rezygnację z dodatkowego, nieobowiązkowego ubezpieczenia (32,7%). W kwestii poszukiwania frachtów, najwięcej ankietowanych firm deklaruje korzystanie z różnych źródeł (46,3%). Główne z nich to giełda publiczna i stała współpraca z kontrahentami. W reakcji na kryzys 27,6% respondentów zamierza w większym stopniu korzystać ze spota.
Zdaniem ekspertów
- Beata Krawczyk
- Vice President, COO Trans.eu Group S.A.
- Jesteśmy zmuszeni do szybkich reakcji, szukania niekonwencjonalnych rozwiązań, myślenia inaczej niż do tej pory.
- Maciej Wroński
- Prezes TLP
- Wszystko zależy od samej branży i jej determinacji. Wystarczy tylko, aby znaczna część przedsiębiorców zrozumiała swoją wartość oraz konieczność działania dla wspólnego dobra.
- Antoine Bertrandy
- CEO CargoON
- Ponura perspektywa gospodarcza zmienia priorytety w kierunku cyfryzacji i automatyzacji.
- Robert Zarzecki
- Prezes Citronex Trans Energy
- Łańcuchy dostaw się zmieniają, co oznacza więcej dostaw gazu z USA czy Kataru, co z kolei w kolejnych miesiącach powinno przełożyć się na spadek cen LNG.
- Paweł Łazarewicz
- Radca Prawny, TC Kancelaria Prawna
- Zatrudnianie zawodowych kierowców spoza Unii Europejskiej z pewnością pomogłoby w uzupełnieniu luk kadrowych w firmach oferujących przewozy krajowe i międzynarodowe.
- Anna Miernikiewicz
- Dyrektor Logistyki, VIVE Group
- Im więcej usług możesz zaproponować, tym jest to wygodniejsze dla klienta, przez co szansa na uzyskanie kontraktu jest większa.
Popyt i podaż, oraz stawki za transport w 2022 roku – statystyki
W raporcie pojawiła się analiza danych dla rynku transportowego – osobno dla pojadów o DMC powyżej 16 t., jak i między 2,5-3,5 t. Odnosi się ona do sytuacji na kilku głównych trasach eksportowych z Polski – do Niemiec, Niderlandów, Francji, Włoch oraz Wielkiej Brytanii, oraz do rynku krajowego.
Dane pochodzą z narzędzia Metrix, analizującego rynek spotowy transportu drogowego. Indeks popytu obliczany jest na podstawie zrealizowanych i niezrealizowanych zapytań klientów. Wskaźniki podaży obliczane zaś są na podstawie podjętych przez przewoźników negocjacji odnośnie wspomnianych zapytań. Mediana stawek obliczana jest w oparciu o zrealizowane ceny za przewóz.
