Zlecenie transportowe – co powinniśmy wiedzieć o zleceniu transportu (zleceniu przewozu towarów)?
Zlecenie transportowe to jeden z najważniejszych dokumentów regulujących warunki współpracy zleceniodawcy z przewoźnikiem. Czym jest, co powinno zawierać i kiedy umowę uznajemy za zawartą? Na pytania dotyczące zleceń transportowych odpowiada Anna Widuch, Radca Prawny z Trans.eu.
1. Czym jest zlecenie transportowe?
Zlecenie transportowe to nic innego, jak umowa przewozu, czyli podsumowanie warunków współpracy pomiędzy zleceniodawcą, a przewoźnikiem. W zależności od miejsc rozładunku lub załadunku może być umową przewozu krajowego, międzynarodowego lub kabotażu.
2. Co powinno zawierać zlecenie transportowe?
Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy, czyli określenie zakresu i przedmiotu umowy, terminu jej wykonania i wysokości wynagrodzenia. Przenosząc to w rzeczywistość transportową, minimalna treść, jaką powinno zawierać zlecenie przewozu to:
- miejsce załadunku i rozładunku,
- daty załadunku i rozładunku,
- rodzaj ładunku,
- kwota frachtu,
- termin płatności.
Dodatkowe postanowienia, np. rodzaj zabudowy, dodatkowe wymogi dotyczące załadunku lub zabezpieczenia towaru, warunki płatności i kary umowne są jak najważniejsze dla realizacji zlecenia transportu, ale ich brak nie będzie oznaczać, że nie doszło do zawarcia umowy.
3. Czy zlecenie transportowe jest obligatoryjne przy każdej transakcji?
Nie ma prawnego wymogu wystawienia dokumentu zwanego zleceniem transportowym. Jest to jedna z możliwych form umowy przewozu, która może zostać również zawarta w formie ustnej, w rozmowie na komunikatorze giełdy transportowej czy też za pomocą wiadomości SMS. Wystarczy, że wszystkie niezbędne elementy umowy przewozu zostaną przez obie strony ustalone i zaakceptowane. Tyle teorii. Doświadczenie pokazuje jednak, że warto posiadać zlecenie transportu. W przypadku pojawienia się nieprawidłowości po którejś ze stron bezpiecznie jest dysponować „dokumentem” potwierdzającym warunki współpracy. Sposób zawarcia umowy nie pozostaje więc bez znaczenia – w przypadku braku „śladu”, czy też dowodu zawarcia umowy, bardzo ciężko jest dochodzić swoich praw na ścieżce sądowej.
Dla jasności, zlecenie transportu może, ale nie musi być wydrukiem czy podpisanym „oryginałem”, ponieważ dla umowy przewozu nie ma wymogu zachowania formy pisemnej. Oznacza to, że taką samą moc będzie mieć znane i stosowane tradycyjne obustronnie podpisane zlecenie (albo jego skan), co coraz częściej stosowane w branży rozwiązania: przesłanie warunków zlecenia transportu w treści maila, przesłanie zlecenia w formie załącznika (np. .doc, .pdf, .jpg) do wiadomości lub poprzez messengera, wygenerowanie zlecenia w systemie (np. TMS) i przesłanie go w tym systemie do odbiorcy. Druga strona również może w dowolnej formie takie zlecenie przewozowe zaakceptować (np. potwierdzić w systemie, odesłać maila o treści „potwierdzam”).
4. Kto powinien zadbać o wystawienie zlecenia transportowego? Kogo ono zabezpiecza?
Zlecenie przewozu towaru jest ważne dla obu stron transakcji, ale zwyczajowo wystawia je i przesyła zleceniodawca. W związku z tym, w praktyce najczęściej postanowienia zlecenia transportowego dla przewoźnika nie są korzystne w przeciwieństwie do zleceniodawcy.
5. Na co powinien uważać przewoźnik zawierając zlecenie transportowe?
Po pierwsze, przewoźnik powinien koniecznie zapoznać się z treścią zlecenia transportu przed jego zaakceptowaniem, bo niektóre firmy zawierają w treści dokumentu tak wiele kar umownych i dodatkowych obostrzeń, że przewoźnik po zakończeniu usługi transportowej otrzyma jedynie część zapłaty lub nie otrzyma jej wcale. Najczęściej stosowane kary umowne to np. zakaz konkurencji, zakaz podzlecania wykonania usługi, kara za nieterminowe dostarczenie dokumentów czy opóźnienie załadunku lub rozładunku.
Zdarza się, że zlecenie przewozu zawiera kary, które są niezgodne z prawem i tu sytuacja przy dochodzeniu roszczeń jest prosta, a niektóre są po prostu nieetyczne. Przewoźnik wcale jednak nie musi godzić się na zaproponowane warunki, ale powinien to zrobić przed ich akceptacją.
Warto sprawdzić też warunki odstąpienia od umowy. Jeśli zlecenie transportu ich nie określa, w przypadku jego anulacji, obie strony mogą dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych, tj.:
“Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi” (art. 471 Kodeksu cywilnego).”
W praktyce jednak coraz częściej spotykamy się z uregulowaniem warunków “anulacji zlecenia” w sposób niestety niekorzystny dla przewoźnika np. poprzez zastrzeżenie, że zleceniodawca bezkosztowo może anulować zlecenia na X godzin przed załadunkiem. Wówczas przewoźnik traci nawet to prawo do odszkodowania, a koszty realne (podjazd, czas pracy kierowcy) zostały poniesione.
6. Jak w takim razie może chronić się przewoźnik?
Wiadome jest, że uzyskanie zlecenia transportu to cel sam w sobie, bo przecież to jest praca, a w warunkach giełdowych liczy się też czas. Dlatego tak często, przyjmujący zlecenia transportowe w natłoku pracy i pod presją czasu, nie weryfikują ich treści. Warto jednak to robić, choćby w celu wyeliminowania niebezpiecznych klauzul. Nawet jeśli dane zlecenie przewozowe zawiera zapisy, które nie do końca nam odpowiadają, można w odpowiedzi napisać np. “przyjmuję, ale z zastrzeżeniem punktu X”. Oznacza to mniej więcej tyle: “Wykonam zlecenie, ale nie akceptuję punktu X”. W razie późniejszego sporu można powołać się na to zastrzeżenie.
Pamiętajmy także, że zlecenie przewozu towaru może obejmować postanowienia, które są nieważne z mocy prawa i ich egzekwowanie nie będzie skuteczne przed sądem (np. naliczanie kary umownej za opóźnienie na rozładunku). W ramach pracy nad zwiększaniem bezpieczeństwa transakcji na Platformie Trans.eu została wprowadzona zmiana w Regulaminie, która ustanawia zakaz zastrzegania terminów płatności z naruszeniem Ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych czy też zakaz zastrzegania nieważnych kar umownych (tzn. wadliwie zastrzeżonych lub z naruszeniem Konwencji CMR). Jeżeli Użytkownicy Platformy otrzymują zlecenia transportowe z takimi postanowieniami, zachęcam do zgłaszania takich praktyk jako naruszenia na: bezpieczenstwo@trans.eu.
Trans.eu – najbezpieczniejsze źródło zleceń transportowych
W branży transportowej istnieje wiele sposobów na pozyskanie kontrahentów. Fora internetowe czy Internet, mimo że pozwalają stosunkowo łatwo nawiązać kontakt z potencjalnym klientem, nie są jednak najlepszym rozwiązaniem. Wszystko przez ryzyko, z którym wiąże się ten sposób zawierania transakcji. Nawiązując współpracę z przypadkowymi firmami w sieci, nie ma się przecież pewności, czy rzeczywiście wywiążą się ze swoich zobowiązań. Zlecenie przewozu jest wówczas świetnym zabezpieczeniem, ale trzeba pamiętać, że stanowi jedynie podstawę do dochodzenia roszczeń. Aby dowieść swojej racji, najczęściej trzeba przenieść spór na drogę sądową czy chociażby skorzystać z pomocy prawnej, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Chcąc tego uniknąć, warto szukać kontrahentów w zaufanym miejscu, jakim jest Platforma Trans.eu. Każdy członek naszej giełdy na etapie zakładania konta przechodzi szczegółową weryfikację, dzięki czemu ryzyko zawieranych transakcji jest ograniczone. Bezpieczeństwu sprzyjają także oceny użytkowników, z którymi można się zapoznać każdorazowo przed zaakceptowaniem zlecenia transportowego. Nie wspominając o funkcji QuickPay, będącej odpowiedzią na problem odroczonych płatności w branży. Pozwala ona przewoźnikowi otrzymać płatność za transport już w 30 minut.
Trans.eu to miejsce, w którym zlecenie przewozowe zrealizujesz szybko, wygodnie, a co najważniejsze – maksymalnie bezpiecznie. Zapoznaj się z naszą ofertą i zarejestruj się już dziś!
